عدم توافق وراث در تقسیم ارث و راه حل آن

همه ی ما در اطرافمان شنیده ایم و دیده ایم که شخصی پس از فوتش میراثی برای بازماندگان و وارثان خود بر جای گذاشته است که اشخاص بازمانده را از نظر مالی منتفع می نماید. اما گاهی بین وراث اختلافاتی پیش می آید که باعث می شود به صورت توافقی نتوان ارث را تقسیم نمود. این عدم توافق وراث در تقسیم ارث سبب تاخیر در امر انحصار وراثت و باعث بحث و دعوا میان بازماندگان شخص فوت شده می شود . اما قانون راه حل این اختلافات را پیش روی بازماندگان شخص گذاشته تا از طریق مجاری قانونی به حل این معضل و اختلاف بپردازند. ما در این مقاله قصد تاریم تا راهکار های قانونی برای عدم توافق وراث در تقسیم ارث را برای شما بیان کنیم.

تعریف ارث و ترکه

در تعریف ساده و کلی باید اینگونه بیان داشت که :

ارث به تمام دارایی و مال شخص متشکل از منفی و مثبت فوت شده گفته می شود که پس از فوت از خود به جا می گذارد و دیگر نمی تواند در ان دخل تصرفی نماید و تمام این اموال و دارایی ها به وارثین منتقل می شود. دارایی منفی مانند بدهی ها و دیون .

در تعریف ترکه باید عنوان داشت که :

به اموال و حقوق مثبت قابل انتقال به وارثین و ذی نفعان  که شخص پس از مرگ از خود بر جای می گذارد ترکه گفته می شود .

نکته : دارایی شخص فوت شده یعنی تمام اموال و دیون و بدهی و طلب های وی گفته می شود. پس باید توجه داشت که مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی پس از پرداخت حقوق و دیونی که بر ترکه متوفی تعلق گرفته است حاصل می گردد .

گواهی انحصار وراثت چیست و چگونه باید تهیه شود؟ 

به صورت کلی و ساده گواهی انحصار وراثت برگه ای است که مشخصات وارثین و شخص فوت شده و میزان سهم الارث هر یک از وارثین در آن قید می شود که این گواهی از شورای حل اختلاف آخرین محل سکونت شخص متوفی در همان بخش باید اخذ شود .

لازم به ذکر است که وارثین شخص متوفی برای هر اقدام اداری و قانونی و مالی که می خواهند در خصوص مطالبه سهم الارث انجام دهند باید گواهی انحصار وراثت را گرفته باشند .

برای اخذ گواهی انحصار وراثت شخص وارث یا وکیل قانونی آن ها هم می تواند نسبت به انجام آن اقدام نمایند.

مدارک لازم برای اخذ گواهی انحصار وراثت :

1-گواهی فوت و شناسنامه متوفی

2- شناسنامه وارثین و شخص متقاضی

3- مشخصات همسر متوفی و عقد نامه وی

4- استشهادیه رسمی و محضری

5- در صورت وجود وصیت نامه ارائه وصیت نامه

نکته : در صورتی که متوفی قبل از سال 1395 فوت کرده باشد باید اظهارنامه مالیاتی وی گرفته شود و همراه با مدارک بالا تسلیم گردد .

در بالا نحوه گرفتن گواهی انحصار وراثت و مدارک لازم برای این کار را عنوان کردیم .

لازم به ذکر است که این مدارک را باید تهیه کرده. چرا که در صورت بروز اختلاف و عدم توافق وراث در تقسیم ارث این گواهی حتما باید اخذ شده باشد .

دادخواست تحریر ترکه و تقسیم ترکه

تحریر ترکه بدین معنا می باشد که تمام اموال و دیون متوفی در حضور وراث، نماینده قانونی ، وصی، طلبکاران و سایر اشخاص ذی نفع  توسط شورای حل اختلاف حوزه آخرین سکونت گاه متوفی لیست شده و مشخص می شود . در این خصوص می توان به ماده 206 قانون امور حسبی اشاره کرد که تحریر ترکه در این ماده عنوان شده .

لازم به ذکر است که درخواست تحریر ترکه از ورثه یا نماینده قانونی آنها یا وکیل و وصی برای اداره اموال متوفی پذیرفته می شود. بنابراین طلبکاران متوفی و سایر اشخاص ذی نفع حق درخواست تحریر ترکه را ندارند ولی می توانند مهر و موم ترکه را از مرجع قضایی درخواست کنند تا از دخل تصرف وراث در ترکه جلو گیری شود .

مستند به ماده 213 قانون امور حسبی که عنوان داشته برای تحریر ترکه صورتی از ترکه و این صورت باید مشتمل بر :

1- توصیف اموال منقول با تعیین بهای آن.

2- تعیین اوصاف و وزن و عیار نقره و طلا آلات.

3- مبلغ و نوع نقدینه.

4- بها و نوع برگ های بهادار

5- اسناد با ذکر خصوصیت آن ها.

6- نام رقبات غیر منقول.

باید عنوان داشت که تمام بدهی و مطالبات شخص متوفی در صورت تحریر ترکه قید می شود و در صورت نیاز به نظر کارشناسی  مرج قضایی ذی صلاح دستور به این امر می نماید تا کارشناس نسبت به صورت تحریر ترکه اقدام نماید .

پس از این مرحله و کسر بدهی ها از ترکه مهر و موم ترکه صورت می گیرد تا دخل تصرفی در ان امکان پذیر نباشد .

پس از انجام این مراحل تقسیم ترکه میان وارثین صورت می گیرد که این تقسیم گاهی با توافق همه ی وارثین است و گاهی به علت عدم توافق در تقسیم ارث مرجع قضایی اقدام به تقسیم ارث میان وارثین می کند.

 در صورت عدم توافق وراث تقسیم ارث چه اتفاقی می افتد؟

پس از آنکه ترکه متوفی مشخص شد وارثین می توانند با رضایت طرفین و اتفاق آرا یک دیگر اقدام به تقسیم ترکه بنمایند اما گاهی پیش می آید که این توافق میان وارثین حاصل نمی شود در نتیجه وارث نسبت به تقسیم ترکه به دادگاه صالح دادخواست تقسیم ترکه اش را تسلیم می کند که در این حالت دادگاه اقدام به تقسیم ترکه می نماید.

در صورت تعدد ورثه هریک از آن ها می توانند از دادگاه درخواست تقسیم سهم خود را از سهم سایر ورثه ها بخواهند . مستند به ماده 300 قانون امور حسبی.

در خواست تقسیم ترکه باید کتبی و مشتمل بر موارد زیر باشد:

1- نام و مشخصات درخواست کننده و متوفی.

2- نام و مشخصات ورثه و اشخاص دیگری که ترکه باید بین آن ها تقسیم شود و سهام هریک معین شود. مستند به ماده 304 قانون امور حسبی.

شاید با خود بگویید افرادی که غایب هستند و در زمان تقسیم ترکه حضور ندارند چه اتفاقی برایشان می افتد در این خصوص باید گفت که دادگاه نسبت به تعیین و حفظ سهم آنان اقدام می نماید . مستند به ماده 313 قانون امور حسبی.

حال گاهی مالی هست که نمی توان ان را بین ورثه تقسیم نمود در نتیجه این مال فروخته می شود و بهای این مال بین وارثین تقسیم می شود. لازم به ذکر است که فروش اموال به صورت عادی انجام می شود مگر اینکه یکی از ورثه تقاضای مزایده بنماید .

پس از آنکه سهم هر شخص معین شد و صورت مجلس تقسیم ترکه انجام شده هر یک از وارثین صورت مجلس را امضای نماینده و سهم الارث خود را دریافت می نماید و افراد غایب هم ضمن ذکر اسامی آن ها و مقدار سهمشان در صورت جلسه عنوان شده و به تایید دادرس می رسد و پس از آن در دفترخانه دادگاه ثبت شده  و نگه داری می شود .

هر یک از ورثه پس از تقسیم ترکه مالک مستقل سهم خودش می باشد و هر تصرفی که بخواهد می تواند انجام دهد  اما اجازه دخالت و تصرف در مال دیگر وارثین را نخواهد داشت.

بهترست برای انجام مراحل تحریر ترکه و تقسیم ترکه با وکلای مجرب در این زمینه مشورت نمایید.

جمع بندی در مورد عدم توافق وراث در تقسیم ارث

همان گونه که گفتیم ورثه اول از همه باید اقدام به گرفتن برگه انحصار وراثت از شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی بنمایند سپس با در دست داشتن انحصار وراثت دادخواست تحریر ترکه را به دادگاه صالح نموده که در این حالت دادگاه لیست ترکه را معین کرده و ترکه مهر موم می شود بعد از این مرحله در صورت عدم توافق وراث در تقسیم ارث وارث می تواند  دادخواست تقسیم ارث را کتبا به دادگاه صالح بنماید و بعد از آن دادگاه اقدام به تقسیم ترکه کرده و سهم هر شخص را معین کرده و به او می دهد .

اگر یکی از وراث انحصار وراثت را انجام داده اما دیگران را در جریان نگذاشته یا مدارک را در اختیار آنان قرار نمی دهد می توان با مراجعه به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی یک نسخه از برگه انحصار وراثت را گرفت یا حتی نسبت به انحصار وراثت اعتراض نمود.

در صورت غایب بودن وارثین دادگاه در هر صورت اقدام به تقسیم ترکه می کند و نبود بعضی از وارثین سبب توقف تقسیم ترکه نمی شود .

برای افراد غایب و محجور امین و قیم تعیین می شود و در حضور این افراد تقسیم ترکه صورت می پذیرد .

نتیجه گیری

بهتر است در صورت عدم توافق وراث در تقسیم ارث با وکلای مجرب در این زمینه مشورت نمایید. چرا که دعوای تقسیم ارث امری تخصصی می باشد و زمان بر و تعدد وراث و یا غایب بودن آن ها مراتب را دشوار تر می نماید. اما وکلای مجرب در زمینه  ارث می توانند به انجام مراحل انحصار وراثت سرعت بخشیده و سهم الارث شما را در کمترین زمان به دستتان برساند .