تعیین تکلیف اراضی فاقد سند چطور انجام می‌گیرد؟

تعیین تکلیف اراضی فاقد سند

همان‌طور که مستحضرید، لازم است که هرنوع مالی اعم از منقول و غیرمنقول دارای سند رسمی مالکیت باشد. حال خوب است بدانید که گاهی نیز اموال غیرمنقول فاقد سند رسمی بوده و نقل‌وانتقالات آن نیز بدون سند انجام می‌گیرد. حال پرسشی که در این میان مطرح می‌شود، آن است که تکلیف این گونه اموال غیرمنقول فاقد سند چیست؟ لازم به ذکر است که در این حیطه قانونی با عنوان قانون تعیین تکلیف وضعیت اراضی و ساختمان‌های فاقد سند رسمی در سال ١٣٩٠ به تصویب رسید که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.‌ 

قانون تعیین تکلیف اراضی فاقد سند

 همان‌طور که گفته شد، گاهی بعضی از اراضی و ساختمان‌های احداث شده بر روی آن، همچون اراضی کشاورزی، باغ‌ها، نسق‌های زراعی و… که دارای سابقه رسمی بوده و همچنین تصرفات متصرفان آن کاملا قانونی است، فاقد سند رسمی بوده و به دلایلی از جمله؛ مفقودالاثر بودن مالک رسمی و حداقل یک نفر از ورثه وی، فوت مالک رسمی و حداقل یک نفر از ورثه وی، عدم دسترسی به مالکان مشاعی و عدم دسترسی به مالک رسمی، امکان صدور سند رسمی مطابق با قوانین جاری امکانپذیر نبوده که بدین منظور قانونی در سال ١٣٩٠ تحت عنوان قانون تعیین تکلیف وضعیت اراضی و ساختمان‌های فاقد سند رسمی به تصویب رسیده است.

هیأت حل اختلاف جهت صدور سند

جهت صدور سند مالکیت برای اموال غیرمنقول فاقد سند‌ در هر حوزه ثبتی، هیأت یا هیأت‌های حل اختلافی تشکیل شده و براساس اسناد و مدارک ارائه شده، جلب نظر کارشناس، تحقیقات لازم و… اقدام به صدور رأی می‌نمایند. لازم به ذکر است که هیأت حل اختلاف مذکور، تشکیل شده از یک قاضی به انتخاب رییس قوه قضائیه، رییس اداره جهاد کشاورزی یا رییس اداره راه و شهرسازی یا قائم مقام آنان و رییس اداره ثبت یا قائم مقام وی می‌باشد.

کدام اراضی از شمول این قانون خارجند؟

لازم به ذکر است که کلیه اراضی شامل قانون مذکور نبوده و اراضی چون؛ اراضی عمومی، دولتی، ملی، منابع طبیعی و موات از شمول این قانون خارج می‌باشند.

نحوه تقاضای صدور سند مالکیت برای اراضی فاقد سند رسمی

چنانچه شما دارای اراضی فاقد سند رسمی بوده و بخواهید، تقاضای صدور سند مالکیت را داشته باشید، لازم است که به درگاه الکترونیکی سازمان ثبت اسناد و املاک مراجعه کرده و فرم تقاضانامه الکترونیکی را تکمیل نموده و پس از آن مدارک و اسناد لازم را به همراه فایل نقشه به دبیرخانه هیأت ارسال نمایید.

البته شایان ذکر است که شما جهت تقاضای صدور سند مالکیت می‌توانید به یکی از دفاتر اسناد رسمی نیز مراجعه نمایید که این دفاتر مکلفند، نسبت به تکمیل تقاضانامه اقدام نمایند.‌

وظیفه هیأت حل اختلاف در صدور سند مالکیت

همان‌طور که پیش از این گفته شد، جهت صدور سند مالکیت اراضی فاقد سند که به دلایل اشاره شده، دسترسی به مالکین آن میسر نمی‌باشد، هیأت حل اختلاف تشکیل می‌شود که این هیات دارای وظایفی می‌باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

1. بررسی مدارک و دلایل ارائه شده
2. ‌جلب نظر کارشناس
3. در صورت لزوم انجام تحقیقات لازم
4. صدور رأی براساس قانون مذکور
5. چنانچه پرونده سابقه ملی یا موات بودن را داشته باشد، لازم است که نسبت به استعلام نظر وزارتخانه راه و شهرسازی یا جهاد کشاورزی اقدام نماید.
6. استعلام نظر از نهادهای لازم در صورت لزوم و….

صدور سند تفکیکی جهت آپارتمان‌های مشمول این ماده 

درصورتیکه لازم باشد برای آپارتمان‌های مشمول این ماده،‌ سند تفکیکی صادر شود، مطابق با قانون تملک آپارتمان‌ها مصوب سال ١٣۴٣ و اصلاحات پس از آن، اقدام می‌شود.

وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست

براساس قانون مذکور، سازمان حفاظت محیط زیست وظایفی را برعهده دارد. سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است، نقشه مناطق چهارگانه موضوع قانون محیط زیست را به همراه مختصات جغرافیایی آن تهیه کرده و در اختیار واحد‌های ثبتی کشور قرار دهد.

صدور سند اعیان در اراضی موقوفه

یکی از چالش‌های مهمی که در خصوص صدور سند اراضی فاقد سند وجود دارد، جهت تمام یا بخشی از اعیان در اراضی موقوفه می‌باشد. در این صورت هیأت مکلف است، براساس مفاد وقفنامه و همچنین اطلاع اداره اوقاف و درصورتیکه متولی منصوص وجود داشته باشد، موافقت وی و رعایت مصلحت موقوف‌علیهم رای خود را صادر نماید.‌ لازم به ذکر است که پیش از صدور رأی هیأت مکلف است، اجرت عرصه و حقوق موقوفه را توسط اداره ذیصلاح تعیین نماید که این اقدام حداکثر در مدت زمان دو ماه انجام می‌پذیرد.

خوب است بدانید، چنانچه اداره مذکور در مدت زمان مذکور یعنی مهلت دو ماهه، اقدام به صدور پاسخ خود نکرده یا چنانچه پاسخ وی خلاف واقع باشد، مجازات وی انفصال موقت از خدمات دولتی به مدت سه ماه تا یک سال و چنانچه این تخلف تکرار شود، انفصال دایم از خدمات دولتی را در پی خواهد داشت.

هزینه تقاضای صدور سند مالکیت 

چنانچه بر اساس قانونی که گفته شد، قصد تقاضای سند رسمی را داشته باشید، لازم است که هزینه‌ای را پرداخت نمایید. هزینه آن پنج درصد ارزش منطقه‌ای ملک و درصورتیکه ملک دارای ارزش معینی نباشد، براساس برگ ارزیابی قیمت منطقه‌ای ملک، تعرفه سند، بهای دفترچه مالکیت می‌باشد که لازم است به خزانه‌داری کل کشور واریز گردد.

شایان ذکر است، چنانچه ملک مورد تقاضا دارای سبق صدور سند مالکیت اولیه نباشد، علاوه‌بر مبالغ گفته شده باید مابه‌التفاوت هزینه ثبتی نیز به حساب مذکور واریز گردد. همچنین لازم به ذکر است که سازمان ثبت اسناد و املاک نیز جهت پرداخت حق‌الزحمه کارشناسان خود، ارزش منطقه‌ای ملک را از متقاضی دریافت خواهد کرد.

صدور سند مالکیت اراضی کشاورزی، باغات و نسق زراعی

چنانچه تقاضای صدور سند مالکیت برمبنای اراضی کشاورزی، نسق زراعی و باغات باشد، هیأت حل اختلاف مکلف است، نسبت به استعلام نظر جهاد کشاورزی یا وزارتخانه راه و شهرسازی اقدام نماید. نهادهای مذکور نیز موظفند با توجه به قوانین مربوطه ظرف مدت دو ماه نظر خود را اعلام نمایند که در غیر اینصورت، تخلف محسوب می‌شود و ضمانت اجرایی مربوط به خود را در پی خواهد داشت.

در آخر…

از حسن توجه شما خوبان متشکریم. چنانچه در خصوص تقاضای صدور سند مالکیت اراضی فاقد سند، سوالی داشته یا به هر ترتیب دچار مشکل شده‌اید، با ما و تیم تخصصی حقوقی ما در میان بگذارید.