صلح عمری چیست؟

صلح عمری چیست؟ (0 تا 100 آنچه باید بدانید)

هر فرد در جامعه دارای املاک و دارایی هایی می باشد که پس فوت‌ او وارثین صاحب آن‌ ها خواهند شد. افراد می توانند ملک و املاک خود را پیش از مرگ نیز میان فرزندان تقسیم کنند و تقسیم اموال پدر توسط خودش امری پسندیده به حساب می آید. اما تقسیم اموال تنها به صورت انتقال ارث به وارثین و یا اخذ سند مالکیت بنام وارثین انجام نمی گیرد و شرایط دیگری نیز وجود دارد که افراد می توانند اموال خود را به وارثین خود و یا افراد دیگر واگذار کنند.

یکی از مهم ترین عقودی که انتقال منافع مال را در پی دارد صلح عمری می باشد که قواعد خاص خود را دارد و با روش انتقال ارث به وارثین دارای تفاوت هایی است.

در ادامه مطلب به طور کامل در خصوص صلح عمرا چیست 0 تا 100 آنچه باید بدانید و اطلاعات مورد نظر شما را در اختیارتان میزاریم پس همراه ما باشید.

عقد صلح عمری چیست؟

اگر بخواهیم صلح عمرا را در یک جمله تعریف کنیم به این شرح می باشد :

صلح عمری عقدی لازم است که در آن منافع یک مال تا زمان حیات یکی از طرفین به دیگری واگذار می شود.

در حقیقت صلح عمری یک روش انتقال مال است اما نه انتقال کل مال که موجب سند زدن می باشد بلکه حق استفاده از منافع مال که محدود به عمر یکی از طرفین می باشد.

شرایط صلح عمری می تواند بسیار متنوع باشد اما دو چیز همیشه در آن به چشم می خورد : 1- تنها استفاده از منافع ممکن است. 2-عمر فرد تاریخ انقضای این قرار داد می باشد. 

با توجه به دو مورد فوق حالات زیر را در نظر بگیرید.

1. صلح عمری می تواند منوط به مدت زمان عمر مالک یا شخص دیگری باشد. یعنی می توان شرط نمود مادامی که مالک زنده است خود صاحب منافع مال باشد و پس از پایان عمر مال به تصاحب شخص دیگری در بیاید (صلح به عمر خود.)
2. یا بگوید مال متعلق به افراد دیگری است اما تا زمان زنده بودن طرف صلح عمری حق استفاده از منافع برای مالکین نیست بلکه برای فرد طرف قرار داد است.

صلح عمری برای خود چیست ؟

اگر فرد بخواهد مال را به طور کامل به فردی انتقال قانونی دهد اما از املاک خود در زمان حیات استفاده کند و منافع آن ها به طور کلی متعلق به خودش باشند می تواند از صلح عمری به خود استفاده کند.

طبق این قرارداد افراد می توانند ملکی را تعیین کنند که در زمان حیات از آن استفاده کنند و پس از فوت آن‌ ملک به شخصی که مطابق قانون او را در نظر گرفته اند تعلق گیرد.

صلح عمری برای همسر ، فرزند یا دیگران چیست ؟

اگر مالک بگوید که منافع آن در تصاحب شخصی باید ولی پس از مرگ آن این مالکیت منافع به پایان برسد. در این مواقع به اصطلاح صلح اموال عمری به عمر دیگری صورت گرفته است. برای مثال شخص الف مالی را به صلح عمری شخص ب در می آید. در این صورت پس از پایان عمر ب این مال به روش قانونی میان وراث مالک تقسیم می شود یا به در صورت حیات الف به او باز می گردد یا حتی به فردی می رسد که مال قانونا برای او می باشد.

صلح عمری بین چه کسانی است ؟

صلح عمری می تواند بین هر کسی باشد. برای مثال صلح عمری برای فرزندان یا صلح عمری برای همسر از متداول ترین صلح های عمرا می باشد که البته هر فرد دیگری می تواند طرف قرارداد باشد.

• مصالح

مصالح کسی است که ملک خود را طی تنظیم این نوع قرارداد به فرد دیگری صلح می کند.

• متصالح

متصالح فردی است که مصالح ملک خود را به نفع او صلح‌ نموده است.

طی تنظیم قرارداد صلح عمری چه میزان از اموال بعد از فوت قابل انتقال است؟

با توجه به توضیحاتی که در بالا خدمتتان ارائه کردیم شاید این سوال برایتان مطرح شود که با استفاده از قرارداد صلح اموال عمری تا چه میزان از اموال بعد از فوت قابل انتقال است؟ که در پاسخ به این سوال می بایست بگوییم قانونگذار هیچ اندازه مشخصی را برای این نوع قرارداد تعیین نکرده است و افراد با استفاده از آن می توانند تمامی اموال و دارایی های خود زا پس از فوت به نفع فرد دیگری صلح نمایند.

 برای مثال مرد می تواند در قرارداد صلح عمری به همسرش تمامی اموال خود را پس از مرگ به او واگذار کند.

مزایای صلح عمری به همسر و فرزندان و افراد دیگر

قرارداد صلح اموال عمری با تمام روش های انتقال اموال تفاوت دارد و شامل مزایای زیادی برای افراد می شود. افراد با تنظیم این قرارداد برای همسر یا فرزندان خود می توانند از مزیت های آن بهره‌مند شوند. شایان ذکر است که معایب صلح عمری نیز قابل توجه است که در ادامه و پس از ذکر مزایا به آن می پردازیم. در زیر مزیت های استفاده از این نوع قرارداد را شرح داده ایم:

• انتقال تمامی اموال به همسر و فرزند

در اکثر قرارداد هایی که افراد برای وصیت اموال خود پس از فوت تنظیم می کنند قانونگذار تنها وصیت نمودن یک سوم اموال را قانونی دانسته است. به توضیح ساده‌تر اگر فردی بخواهد طی وصیتش تمام اموال خود را به شخصی واگذار کند این کار امکانپذیر نبوده و تنها یک سوم اموال قابل انتقال خواهد بود.

اما در قرارداد صلح عمری و واگذاری نمودن اموال و املاک به صورت عمری چنین قانونی وجود ندارد و هر فرد می تواند تمام اموال خود را به شخصی که می خواهد واگذار کند و هیچ مانعی برای او وجود نخواهد داشت.

• استفاده از منافع مال یا املاک تا پایان عمر متصالح

هرگاه فردی اقدام به انتقال اموالش به فرد دیگر می کند دیگر نمی تواند از آن اموال استفاده کند زیرا آن‌ ها را به فرد دیگری واگذار کرده است. اما در قرارداد صلح عمری چنین نبوده و اشخاص می توانند تا پایان عمر از ملک یا اموال مورد صلح استفاده کنند و صاحب منافع آن ها خواهند بود.

• معتبر بودن

 قرارداد صلح عمری معمولا در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شوند و از اعتبار بسیار بالایی برخوردار هستند. البته اگر قرارداد با سند عادی یا به صورت دستی تنظیم شود نیز بازهم از نظر قانونی معتبر بوده و نمی توان آن‌ را انکار کرد. مزیت تنظیم قرارداد صلح اموال عمری به صورت رسمی این است که در سیستم نیز  ثبت رسمی می شود و در دادگاه هم قابل اثبات است.

• مالیات کمتر

همانطور که می‌دانید برای تقسیم ارث و انجام وصیت افراد برای اموال به جا مانده از آن ها مالیات تعیین می شود که می بایست مبلغ آن به دولت پرداخت شود. این موضوع برای مالیات صلح به صورت عمری نیز صدق می کند اما با این تفاوت که مبلغ مالیات در این نوع قرارداد کمتر از مالیات تقسیم ارث می باشد.

معایب صلح عمری

یکی از مهم ترین معایب صلح عمری که باید بدان توجه نمایید این است که این اموال و مالکیت منافع آن تنها تا پایان عمر فرد برای او باقی خواهد ماند و پس از پایان عمر به روشی که قانون تعیین نموده است تقسیم می شود. در حقیقت از اسم و مفهوم این قرارداد بر می آید که مالکیت آن تنها محدود به زمان عمر شخصی است که قرار داد به نفع او تنظیم گردیده است.

البته این مورد نیز شایان ذکر است که در قراردادی که تنظیم می گردد می توانید معایب صلح عمری را از بین ببرید. در حقیقت می توانید این قرارداد را به عمر او و نوادگان متصالح انجام دهید که در این صورت این موضوع صادق نخواهد بود.

تفاوت صلح عمری و صلح قطعی چیست ؟

ابتدا در خصوص پاسخ به این سوال این مورد مطرح می شود که اصلا صلح چیست ؟

صلح یک قرارداد لازم است یعنی افراد نمی توانند یک طرفه آن را بهم بزنند. به همین علت افراد تمایل دارند که قرارداد های جایز خود را به شیوه ای محکم تر منعقد کنند و به همین علت آن را در قالب صلح منعقد می کنند تا به شرایط مد نظر خود نزدیک تر شود.

قطعا در خصوص تفاوت صلح عمری و صلح قطعی بحث صلح غیر معوض مطرح می شود که به نوعی هبه محسوب می شود. در حقیقت افراد گاهی می خواهد اموال خود را رایگان به دیگران بدهند که به این هبه گفته می شود اما این عقد جایز است یعنی به سادگی بر هم می خورد. از این رو این عقد در قالب صلح صورت میگیرد یعنی فرد مال خود را رایگان به دیگری می دهد اما نمی تواند آن عقد را برهم بزند. 

از این رو مهم ترین تفاوت صلح قطعی و صلح عمرا این است که در صلح قطعی کل مال به فرد منتقل می شود اما در صلح عمری تنها منافع منتقل می شود که آن هم محدود به زمان حیات یکی از طرفین می باشد.

در قرارداد صلح عمری کدام خیارات از متصالح سلب می شوند؟

با وجود اینکه قرارداد صلح عمری می تواند برای افراد مزیت های زیادی را به همراه داشته باشد اما برخی از خیارات قانونی را از آن ها سلب می کند. این خیارات به شرح زیر می باشند:

• خیار تدلیس

چنانچه فرد مصالح طی تنظیم قرارداد صلح عمری چیزی را در خصوص ارزش ملک کتمان کرده باشد(خیار تدلیس) متصالح نمی تواند قرارداد را فسخ کند. برای مثال اگر فردی خانه ای را به نفع فرد دیگر صلح نماید و بگوید که ارزش خانه ۲۰۰میلیون تومان است اما در واقعیت ارزش خانه کمتر باشد در اینجا مصالح متصالح را فریب داده است. طبق قانون در این مورد متصالح حق ندارد به خاطر کمتر بودن ارزش خانه صلح شده قرارداد را فسخ کند.

• خیار غبن

خیار غبن نیز حین تنظیم این نوع قرارداد یعنی صلح عمری از بین می رود و ساقط می شود. هرگاه مصالح قیمت ملکی را که مورد صلح قرار داده است بیش از آنچه که در واقعیت است بیان کرده باشد باعث غبن شده است اما این مسئله باعث نمی شود که متصالح بتواند قرارداد را فسخ کند.

هزینه صلح عمری چقدر است؟

هزینه این قرارداد قیمت های متفاوتی را در برمی گیرد و بسته به اموال و املاکی منتقل می شود متفاوت است.

صلح عمری بدون حق فسخ

فسخ قرارداد به این معناست که افراد بتوانند هر زمان که بخواهند قرارداد را کنسل و لغو کنند. برای مثال اگر فردی خانه ای را به فروش برساند و از این کار خود پشیمان شود طی وجود شرایطی می تواند قرارداد خانه را فسخ کند و آن را به خریدار نفروشد.

 اما گاهی نیز ممکن است قانون به او این اجازه را ندهد و طبق قرارداد او حق فسخ را نداشته باشد. با این توضیحات سوالی که پیش می آید این است که عدم فسخ در قرارداد صلح عمری به چه شکل است؟ که در پاسخ به این پرسش می بایست بگوییم اگر فرد در تنظیم این نوع قرارداد برای خود حق فسخی را تعیین ننموده باشد این حق از او سلب می شود و دیگر در هیچ صورتی نمی تواند قرارداد را فسخ کند.

 برای مثال تصور کنید پدری تمام اموال خود را طی تنظیم این نوع قرارداد با پسرش صلح نموده است و در قرارداد هیچ حق فسخی برای تعیین نکرده باشد، اما بعد از گذشت چند ماه از عمل خود پشیمان می شود و قصد فسخ قرارداد را دارد که در این صورت انجام این کار برایش امکانپذیر نخواهد بود.

صلح عمری با حق فسخ برای مصالح

ایجاد قرارداد قانونی مبنی بر صلح نمودن اموال بعد از فوت به اشخاص می تواند شامل حق فسخ برای مصالح نیز باشد. مطابق قانون اگر مصالح در حین تنظیم  قرارداد میان خودش و متصالح حق فسخی را برای خود تعیین کند  در صورت پشیمانی می تواند قرارداد را فسخ کند.

‌ به توضیح ساده‌تر می توان فرض کرد که مصالح زمین خود را با تنظیم قرارداد صلح نموده است و بعد از گذشت یک ماه از این کار خود پشیمان شده و قصد دارد قرارداد صلح عمری را فسخ کند، در این صورت اگر در قرارداد صلح بعد از فوت یا عمری برای خود حق فسخ در نظر گرفته باشد و این موضوع را ذکر کند می تواند اقدام به فسخ قرارداد نماید و هیچ مانعی برای او وجود ندارد.

صلح عمری برای همسر در مهریه

یکی از موضوعات مورد بحث در دادگاه گرفتن مهریه بعد از فوت و صلح عمری نمودن مهریه می باشد که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. اگر بخواهیم به این مسئله از دیدگاه قانون بپردازیم می بایست بگوییم مهریه نیز قابل صلح می باشد و افراد می توانند با تنظیم‌ قرارداد صلح مهریه عمری آن ‌را به همسر خود یا افراد دیگر واگذار کنند. صلح نمودن عمری مهریه به دو صورت زیر انجام می شود:

• در مورد اول مرد می تواند مهریه زن را حساب کند و مبلغ مهریه را به صورت عمری به او بپردازد. یعنی مرد می بایست تعیین کند که پس از فوت او مبلغ مهریه به همسرش صلح شود و با تنظیم‌ قرارداد صلح مهریه عمری به این کار رسمیت بخشد. البته این کار می بایست با رضایت زن انجام گیرد.
• در مورد دوم نیز زن می تواند مهریه خود را در حین طلاق به دیگری صلح عمری (یا هر نوع صلح دیگری) کند. برای مثال می تواند پس از دریافت مهریه خود طی تنظیم قراردادی از دادگاه بخواهد که تا زمان حیات صاحب مهریه باشد و بعد از فوت نیز مهریه به فردی که تعیین می کند تعلق گیرد.

فوت متصالح در صلح عمری

در قرارداد صلح عمری فوت متصالح صلح می تواند بر روی قرارداد تاثیر بگذارد. اگر مصالح فوت کند هیچ تغییری در قرارداد ایجاد نمی شود اما اگر متصالح فوت کند قرارداد به طور حتم فسخ می شود. برای مثال وقتی فردی که اموال به نفع او صلح شده است فوت کند چون نمی توان اموال را به وارث او اهدا کرد قرارداد صلح اموال به صورت عمری فسخ می گردد و مصالح موظف است برای صلح نمودن اموال خود فرد دیگری را تعیین کند.

قرارداد صلح عمری برای اموال منقول و غیر منقول

طبق قانون اموال به دو دسته منقول و غیر منقول دسته بندی می شوند. اموالی که بتوان بدون آسیب آن ها را حمل و نقل کرد اموال منقول و اموالی که در حین نقل و انتقال به آن‌ها آسیب وارد می شود اموال غیر منقول می باشند. طبق قانون افراد می توانند هم برای اموال منقول خود مانند خودرو، طلا و … و هم‌ برای اموال غیر منقول خود مثل خانه، زمین و ….اقدام به تنظیم  قرارداد صلح اموال عمری نمایند. تنظیم قرارداد صلح عمری برای اموال منقول و غیر منقول هیچ تفاوتی ندارد و تنها تفاوت آن ها این است که ارزششان در قرارداد متفاوت خواهد بود.

سوالات متداول در خصوص صلح عمرا چیست ؟

در این مطلب سعی کرده ایم تا هر آنچه در خصوص صلح عمری چیست را برای شما توضیح دهیم و در این قسمت می توانید به برخی از سوالات مهم خود پاسخ دهید. اگر سوال دیگری نیز داشتید حتما در قسمت کامنت ها از ما بپرسید :

صلح عمران چیست ؟

باید بدانید که چیزی به اسم صلح عمران چیست وجود ندارد و هر آنچه هست غلط تلفظی می باشد که در بین مردم جا افتاده است.

معایب صلح عمری چیست ؟

مهم ترین عیب صلح عمری این است که این مال برای شما نخواهد بود و تنها تا پایان زمان زندگی حق استفاده و انتفاع از آن برایتان میسر است.

آیا صلح عمری با حق فسخ وجود دارد ؟

بله همانطور که فوقا گفتیم صلح عمری را می توان فسخ کرد که هم بنا بر شرایط قرارداد می تواند باشد و هم مواد مندرج در قانون مدنی !

صلح عمری جایز است یا لازم است ؟

این عقد لازم است یعنی یکی از طرفین نمی توانند هر زمان که بخواهند عقد را بر هم بزنند مگر آن که شرایط فسخ عقد به وجود آمده باشد.

آیا صلح عمری یک صلح قطعی است ؟

خیر صلح قطعی مال و مالکیت را کاملا به فرد منتقل می کند در حالی که در صلح عمری تنها منافع فرد آن هم تا پایان زمان عمر او انتقال پیدا می کند.

اگر همچنان در این خصوص سوالی دارید حتما در کامنت ها بیان نمایید.

امیدواریم این مطلب در خصوص صلح عمرا و 0 تا 100 آنچه باید بدانید کافی بوده باشد.